Φανταστείτε να πηγαίνετε στην τράπεζα για να πάρετε μια υποθήκη για ένα σπίτι και αντί να λάβετε μια ειδοποίηση πληρωμής στο ταχυδρομείο, θα λάβετε μια επιταγή. Αυτό ακριβώς συμβαίνει σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης, όπου συμβαίνουν αρνητικά επιτόκια. Οι τράπεζες σε χώρες όπως η Δανία, η Σουηδία και η Ισπανία πραγματοποίησαν τέτοιες πληρωμές στους δανειολήπτες και οι τράπεζες σε άλλες χώρες προσπαθούν να βρουν τρόπους αντιμετώπισης του παράδοξου που τους αναγκάστηκε η μείωση της διατραπεζικής ισοτιμίας του ευρώ από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) υπό το μηδέν.

Για τους δανειστές ενυπόθηκων δανείων σε όλα τα έθνη, ένα περιθώριο αρνητικού επιτοκίου είναι άγνωστο έδαφος με λίγη καθοδήγηση για να τους βοηθήσει να πλοηγηθεί στα σκοτεινά νερά των υποθηκών αρνητικού ενδιαφέροντος. Απαντώντας σε αρνητικές αρνητικές υποθήκες, οι δανειστές πραγματοποίησαν αυξομειώσεις που μέχρι στιγμής ευνοούν τους δανειολήπτες. Ωστόσο, οι συμβάσεις ενυπόθηκων δανείων έχουν ως στόχο να ευνοήσουν τους δανειστές, επομένως είναι πιθανό να υπάρξουν περισσότερες προσαρμογές για την προστασία των θεσμικών οργάνων.

Τι συμβαίνει πίσω από τα αρνητικά επιτόκια;

Το 2014, η ΕΚΤ ξεκίνησε πρόγραμμα για την προώθηση της οικονομίας στην ευρωζώνη. Ένα μεγάλο μέρος της ανησυχίας της είναι το χαμηλό ποσοστό πληθωρισμού, το οποίο απειλείται να μετατραπεί σε αρνητικό, προκαλώντας φόβους για αποπληθωρισμό. Με το κόστος δανεισμού να μειώνεται στο μηδέν, ο στόχος είναι να δοθεί στις τράπεζες ένα κίνητρο να δανείζονται χρήματα αντί να το συσσωρεύουν. Εν τω μεταξύ, με το ποσοστό αποταμίευσης στο μηδέν ή κάτω, οι καταναλωτές θα μπορούσαν να ενθαρρυνθούν να δαπανήσουν και όχι να σώσουν.

Παράλληλα με την περικοπή του επιτοκίου των καταθέσεων, η ΕΚΤ ξεκίνησε πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, παρόμοιο με τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης της Federal Reserve, προκειμένου να μειώσει τις αποδόσεις του χρέους της ευρωζώνης. Ωστόσο, η βιασύνη από την κεντρική τράπεζα της Ευρώπης να αγοράσει κρατικά ομόλογα για να μειώσει τα επιτόκια εξαντλήθηκε το αποθεματικό των ομολόγων, γεγονός που οδήγησε σε ποσοστά χαμηλότερα από το μηδέν. Οι τράπεζες χρησιμοποιούν τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων ως σημείο αναφοράς για υποθήκες. Με την αρνητική μεταβολή των επιτοκίων της, η ΕΚΤ ελπίζει επίσης να μειώσει την αξία του ευρώ για να τονώσει τη ζήτηση για εξαγωγές.

Στην Ευρώπη, η Σουηδία ήταν η πρώτη χώρα που επέστρεψε αρνητικά το 2009 σε απάντηση στην παγκόσμια οικονομική κρίση. Επέστρεψε αρνητικά το 2014, μειώνοντας το επιτόκιο κατάθεσης σε αρνητικό 1. 25%. Η Δανία ήταν αρνητική το 2011 και παρέμεινε εκεί από τότε. Οι τράπεζες στην Ελβετία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Δανία και την Ιταλία έχουν επίσης αρνηθεί. Η Μεγάλη Βρετανία και πολλές άλλες χώρες βρίσκονται στο γκρεμό.

Η νομισματική πολιτική μηδενικού ή αρνητικού επιτοκίου λειτουργεί στο βαθμό που η αγορά κατοικίας είναι ισχυρή σε πολλές περιοχές της Ευρώπης. Παρόλο που οι τιμές κατοικιών αυξάνονται γρήγορα, προκαλώντας ανησυχίες για μια νέα φούσκα, ο ρυθμός πληθωρισμού έχει μόλις ξεπεράσει, γεγονός που δείχνει το status quo στα επιτόκια.

Οι επιπτώσεις των αρνητικών επιτοκίων στις υποθήκες

Τα περισσότερα υπάρχοντα στεγαστικά δάνεια στην Ευρώπη είναι στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου, τα οποία συνήθως παρακολουθούν το διατραπεζικό επιτόκιο του ευρώ ή το EURIBOR και προσαρμόζουν τα επιτόκια βάσει σταθερού περιθωρίου.Εάν το επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας είναι 2,5%, μια τράπεζα μπορεί να χρεώσει επιτόκιο 4%. Όταν η κεντρική τράπεζα χαμηλώνει το επιτόκιο της σε αρνητικό 2%, η τράπεζα μπορεί να χρεώσει ένα αρνητικό επιτόκιο 0,5%, πράγμα που σημαίνει ότι η τράπεζα οφείλει τον οφειλέτη 0,5% τόκους.

Οι τράπεζες στη Δανία έχουν στείλει επιταγές δανειοληπτών για αυτό το αντίστροφο ενδιαφέρον. Ωστόσο, οι τράπεζες στην Πορτογαλία και την Ιταλία αμφισβήτησαν την πρακτική. Η κεντρική τράπεζα στην Πορτογαλία έκρινε ότι η τράπεζα πρέπει να πληρώσει τους οφειλέτες τόκους επί των υφιστάμενων δανείων, αν το EURIBOR συν το περιθώριο καθίσταται αρνητικό. Άλλες χώρες έχουν στραφεί στην αφαίρεση της πληρωμής τόκων από τον κύριο του δανειολήπτη. Όσον αφορά τις νέες υποθήκες, οι κεντρικές τράπεζες έχουν πει στους δανειστές ότι μπορούν να λάβουν προληπτικά μέτρα, όπως η συμπερίληψη ελάχιστων περιθωρίων επιτοκίου.

Όταν η ΕΚΤ συνεχίζει τη νομισματική της πολιτική με αρνητικό επιτόκιο, οι επηρεαζόμενες τράπεζες ενδέχεται να χρειαστεί να επανεξετάσουν τις πρακτικές δανεισμού τους ή να βρουν τρόπους για να κερδίσουν κέρδη αλλού. Η χρηματοοικονομική κατάσταση του τραπεζικού συστήματος της Ευρώπης έχει ήδη αμφισβητηθεί και οι κεντρικές τράπεζες της δεν έχουν δώσει ακόμη σαφή καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι τράπεζες δανεισμού μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα αρνητικά επιτόκια. Προς το παρόν, το κέρδος του δανειολήπτη μπορεί να είναι η απώλεια του καταθέτη, καθώς οι τράπεζες μπορούν να στραφούν στις χρεώσεις των καταθέσεων.