Με την αύξηση του δημόσιου χρέους και της σταθερής ανάπτυξης, η Ιαπωνία παραμένει σε ένα οικονομικό ύπνο. Τα τελευταία 20 χρόνια, το εθνικό χρέος της χώρας έχει αυξηθεί πέραν του 1 τετρακιλλίου γιεν, ελέγχοντας τα όρια των αναλυτών ως βιώσιμων. Ο λόγος του χρέους προς το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ), το μέτρο του δημόσιου χρέους διαιρούμενο με το ΑΕΠ, στη συνέχεια αυξήθηκε στο 245%, ωθώντας το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) να δώσει προσοχή στην Τράπεζα της Ιαπωνίας (BOJ). Ο οργανισμός, ο οποίος είναι επιφορτισμένος με την προώθηση της παγκόσμιας δημοσιονομικής ευεξίας, κάλεσε την Ιαπωνία να αναλάβει δράση ενάντια στα συγκλονιστικά επίπεδα χρέους, ενθαρρύνοντας παράλληλα την αύξηση του ΑΕΠ, μια ισορροπία που απέφυγε το έθνος τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Το πρόβλημα του χρέους

Η Hoisington Investment Management, κατά την αξιολόγηση της ιαπωνικής οικονομικής δυσκολίας, προσφέρει μια άποψη που προκαλεί περαιτέρω ανησυχία στους Ιάπωνες και στους παγκόσμιους ηγέτες. Η εταιρεία εξέτασε το δίλημμα της Ιαπωνίας όσον αφορά το συνολικό χρέος, το οποίο περιλαμβάνει μη χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις. Το μη χρηματοοικονομικό χρέος είναι τα ποσά που οφείλουν τα νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις, οι νομαρχίες και οι δήμοι, εκτός από την ίδια την εθνική κυβέρνηση. Αναφέροντας το 250 με 300% ως το επίπεδο του συνολικού χρέους προς το ΑΕΠ, όπου η οικονομική ανάπτυξη πνιγεί, ο Hoisington υπολογίζει το μέτρο της Ιαπωνίας στο 615%.

Η δημιουργία πιστώσεων είτε εμποδίζει είτε ενισχύει την αύξηση του ΑΕΠ. Με το συνολικό χρέος της Ιαπωνίας προς το ΑΕΠ ήδη στα υψηλότερα επίπεδα στον κόσμο, δεν υπάρχει περιθώριο μελλοντικής αύξησης. Καθώς τα εταιρικά κέρδη μειώνονται και οι τιμές και οι μισθοί παραμένουν στάσιμες, η αποπληρωμή του οφειλόμενου ποσού αποτελεί τρομακτική πρόκληση. Ενώ μερικές μεγάλες επιχειρήσεις έχουν αυξήσει τους μισθούς, η πλειοψηφία των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων έχουν κρατήσει ένα σφυρί για τους μισθούς. Ως εκ τούτου, οι εργαζόμενοι έχουν καταφύγει στην αποθάρρυνση του γιέν τους παρά στην αποσύνδεση τους. Τα αρνητικά επιτόκια, θεωρούμενα ως άδεια χρήσης, έχουν υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στο BOJ. Ο πληθυσμός έχει επανέλθει στην πρακτική που είναι γνωστή στις Ηνωμένες Πολιτείες ως αποθήκευση μετρητών κάτω από τις σανίδες πατώματος παρά στην έγχυση της στην οικονομία.

Από την εκλογή του το 2012, ο πρωθυπουργός Shinzo Abe έχει εφαρμόσει πολιτικές γνωστές ως Abenomics, μια στρατηγική που περιλαμβάνει τρία βέλη που στοχεύουν στη δημοσιονομική, νομισματική και πολιτιστική μεταρρύθμιση. Το πρώτο μέτρο επιδιώκει τη νομισματική χαλάρωση, ενισχύοντας την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 4%. Το δεύτερο βέλος επιδιώκει τις δαπάνες για τη στήριξη της δημογραφικής γήρανσης της Ιαπωνίας και την προώθηση της αύξησης του πληθυσμού, ενώ η τρίτη συνιστώσα είναι ο χαμηλότερος φόρος εταιρειών, η πρόσληψη ειδικευμένου ξένου εργατικού δυναμικού και η τοποθέτηση περισσότερων γυναικών στο εργατικό δυναμικό. Μέσω της βασιλείας του Abe, κανένα μέτρο ποσοτικής χαλάρωσης ή αρνητικών επιτοκίων δεν έχει επιτύχει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της τόνωσης της ανάπτυξης και της μείωσης του χρέους.Μέχρι στιγμής, το ΑΕγχΠ έχει αυξηθεί συνολικά κατά 2,3% από το 2013 και ο απώτερος στόχος της Abe, ύψους 600 τρισεκατομμυρίων γιέν, στο σύνολο των αγαθών και των υπηρεσιών, παραμένει πέραν της βραχυπρόθεσμης διάρκειας.

Φορολογία

Η Abe αύξησε το φόρο επί των πωλήσεων το 2014 από 5% σε 8% ως μέσο αύξησης των εσόδων, αλλά οι καταναλωτές απλώς σφίγγανε τις ζώνες τους και ξόδεψαν λιγότερο. Μόλις ερωτευμένοι με μάρκες, οι Ιάπωνες καταναλωτές αναζητούν τώρα αξία και εγκαταλείπουν τα πολυτελή καταστήματα για online αγορές και εκπτωτικά καταστήματα. Η περαιτέρω αύξηση του φόρου κατανάλωσης στο 10% που προτάθηκε για το 2017 καθυστέρησε μέχρι το 2019. Οι προβολές του Υπουργείου Οικονομικών σχετικά με την προηγούμενη αύξηση των φόρων προκάλεσαν την έλλειψη εμπιστοσύνης της Abe στο γραφείο, καθώς οι προβλέψεις υποδηλώνουν μια σιωπηρή αλλά διαδοχικά μετασχηματιστική επίδραση στην οικονομία. Αντίθετα, το έθνος έπεσε σε ύφεση που έλαβε χώρα στο 1,3% το 2014.

Η ηλικία και η συρρίκνωση του πληθυσμού

Καθώς ο πληθυσμός του έθνους μεγαλώνει, το 40% του πληθυσμού του θα είναι 65 ετών και άνω έως το 2060 , συρρικνώνεται ταυτόχρονα. Με το προβλεπόμενο εργατικό δυναμικό να μειωθεί από 127 εκατομμύρια σε 87 εκατομμύρια σε 44 χρόνια, το αίνιγμα της μείωσης του εργατικού δυναμικού θα επιδεινωθεί. Τα πολιτισμικά εμπόδια που εμποδίζουν την εισροή εξειδικευμένου ξένου εργατικού δυναμικού χρειάζονται χρόνο για διείσδυση. Ποια είναι τα αποτελέσματα της αύξησης των δημόσιων δαπανών για την κάλυψη των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων και των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας για τους ηλικιωμένους, στόχος του δεύτερου βέλους της Abe.

Το μέλλον

Καθώς τα χρέη και η ανάπτυξη προβλέπεται να φθάσουν κατά μέσο όρο κάτω από το 1% κατά τα επόμενα 10 χρόνια, τα ιαπωνικά μέτρα προσαρμογής θα πρέπει να αλλάξουν πορεία ή να επιτύχουν ισόρροπη ισορροπία. Η περιοριστική δύναμη του αποπληθωρισμού δημιουργεί υψηλό κίνδυνο με χαμηλή ανταμοιβή για επενδύσεις στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο.